Vliegeniersmonument “Gedonder in de hemel”

Het project met de naam: “Gedonder in de Hemel” omvatte o.m. onderzoek naar de ervaringen van de tien bemanning van een Amerikaanse B-17 bommenwerper, die op 14 oktober 1943 in Beek is neergestort en het oprichten van een monument ter nagedachtenis en eerbetoon aan de bemanning.

Het monument zit vol met symbolieken: Het is uitgevoerd in Cortenstaal en beeldt het neergestorte toestel uit, deels onder het maaiveld om de impact van het neerkomen uit te beelden. De roest van het staal symboliseert het verlopen van de tijd sinds het neerstorten. De richting van het monument komt overeen met de actuele hoek van de crash en is gepositioneerd 100 meter van de feitelijke crash locatie, dat iets naar het zuiden was. De spanwijdte van de vleugels is op ware grootte. In het ijzerwerk is het registratienummer van de bommenwerper: 42-29971 “geponst”, als ware het kogels. Op de romp is de boodschap van het monument afgebeeld: “VRIJHEID IS NIET VANZELFSPREKEND”

Rondom het monument zijn tien fruitbomen geplant, één voor elk bemanningslid. Deze bomen symboliseren de vruchten, die wij kunnen plukken van de opofferingen van de bemanningsleden. In de lente staan deze fruitbomen in volle bloei ten teken van nieuw leven. Een bank biedt een rustpunt ter reflectie. Op de rugleuning staat de tekst vermeld van de winnende spreuk uit een wedstrijd onder de basisschoolleerlingen van Beek: “VLIEGTUIG EN SOLDATEN NAAR DE GROND, DAAROM LOPEN WIJ VRIJ ROND”.

Op een aluminium plaquette zijn de namen en vliegtuigposities van de tien bemanningsleden vermeld.

Het verhaal: De Amerikaanse bemanning is op 14 oktober 1943 opgestegen van hun luchtmachtbasis Thurleigh in Engeland met hun “Vliegende Fort” voor een bombardementsmissie naar de kogellager fabrieken in Schweinfurt, Duitsland. Zij behoorden tot het 423ste Squadron, van de 306e Bomber Group van de 8ste US Luchtmacht.

Boven Hasselt werd het vliegtuig beschoten door een Duitse jager, waarop het rond half twee in de middag in Beek crashte. Vier van de bemanningsleden overleefden dit niet. De zes andere werden krijgsgevangen gemaakt en verbleven de rest van de oorlog in diverse kampen. Allen keerden daarna terug naar hun familie in de VS.

De restanten van vliegtuig werden door de Duitsers volledig ontmanteld en afgevoerd naar Duitsland voor hergebruik. Er is dan ook weinig teruggevonden van het wrak.

Onthuld op 14 oktober 2017, om 13.30 uur (tijdstip van de crash) door een kleinzoon van één van de bemanningsleden als vertegenwoordiger van alle familieleden uit de VS, Shawn P. Crowley, de waarnemend ambassadeur van de VS in Nederland, Sarah Coenen, een basisschoolleerling uit groep acht, Burgemeester Christine van Basten-Boddin van Beek, Gedeputeerde Ger Koopmans van de Provincie Limburg en de initiatiefnemer S.H.O.B.

Verder aanwezig: vele bestuurlijke en militaire hoogwaardigheidsbekleders en tweehonderd belangstellenden uit Beek en omgeving, waaronder enkele getuigen van de crash.

Door kunstenaar Jerome Paumen